Miras Nasıl Paylaşılır? Saklı Pay Nedir? Mirastan Çıkarma Geçerli mi?
Miras hukuku, bir kişinin vefatıyla geride bıraktığı malvarlığının kimlere ve nasıl intikal edeceğini düzenleyen hukuk dalıdır. Mirasın paylaşımı, yasal mirasçılık, saklı pay, vasiyetname ve mirastan çıkarma gibi birçok önemli kavramı barındırır. Vatandaşlar açısından oldukça hassas olan bu süreç, aynı zamanda hukuki bilgi ve dikkat gerektirir.
✅ Miras Nasıl Paylaşılır?
Bir kişi vefat ettiğinde, geride bıraktığı mallar “tereke” olarak adlandırılır ve yasal mirasçılarına intikal eder. Miras paylaşımı:
1. Yasal mirasçılık esasına göre olabilir:
-
Eşi, çocukları, anne-babası gibi kişiler mirasçı olur.
-
Altsoy (çocuklar, torunlar) birinci dereceden mirasçıdır.
-
Altsoy yoksa, anne-baba ve kardeşler mirasçı olur.
-
Sağ kalan eş her durumda mirasçı olur ancak oranı değişir.
2. Vasiyetname veya miras sözleşmesi varsa:
-
Miras bırakan, malvarlığının tamamı üzerinde değil ama tasarruf edebileceği kısım (saklı pay dışında kalan kısmı) üzerinde vasiyetnameyle tasarrufta bulunabilir.
✅ Saklı Pay Nedir?
Saklı pay, bazı mirasçıların, miras bırakanın isteğine rağmen belirli bir oranda mutlaka mirastan pay almasını sağlayan, yasayla güvence altına alınmış paydır.
Saklı pay hakkı olan mirasçılar şunlardır:
-
Altsoy (çocuklar ve torunlar)
-
Ana ve baba
-
Sağ kalan eş
Saklı pay oranları (Türk Medeni Kanunu’na göre):
-
Altsoy için: yasal miras payının ½’si
-
Ana-baba için: yasal miras payının ¼’ü
-
Sağ kalan eş için: yasal miras payının tamamı (vasiyetname varsa ½’si)
Miras bırakan, bu oranlara dokunamaz. Aksi durumda saklı pay ihlali söz konusu olur ve tenkis davası açılabilir.
✅ Mirastan Çıkarma (Iskat) Geçerli midir?
Miras bırakan, bazı ağır sebepler varsa bir mirasçıyı saklı payından bile çıkarabilir. Buna “ıskat” denir ve yalnızca vasiyetnameyle mümkündür.
Geçerli nedenler şunlardır:
-
Miras bırakanın kendisine, eşine, çocuklarına ağır bir suç işlenmesi
-
Miras bırakana veya ailesine karşı ağır bir yükümlülüğün ihlali (örneğin: bakmamak, şiddet, tehdit vb.)
🔸 Bu durumda çıkarılan kişi saklı pay alamaz, ancak bu işlemin geçerli olabilmesi için vasiyetnamede açıkça belirtilmiş ve sebeplerin ispatlanabilir olması gerekir.
⚖️ Mirasçılar Arasında Uyuşmazlık Olursa Ne Yapılmalı?
Aşağıdaki durumlarda hukuki destek alınması gerekir:
-
Saklı pay ihlali varsa tenkis davası
-
Miras bırakanın hileli mal kaçırma işlemi varsa muris muvazaası davası
-
Mirasçılar arasında paylaşımda anlaşmazlık varsa ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davası
-
Mirasçının reddi söz konusuysa mirasın reddi beyanı ve süresi
📝 Sonuç Olarak:
Miras süreci her ne kadar “aile içinde” yürüyen bir konu gibi görülse de, gerek malvarlığı değerlerinin büyüklüğü gerekse duygusal yükü nedeniyle hukuki bilgi ve tecrübe gerektiren bir alandır.
Vasiyetname hazırlanmasından, saklı pay hesaplamasına, dava süreçlerine kadar her aşamada uzman avukatlardan destek alınması hak kayıplarını önleyecektir.