1) Ayıp nedir ?
Ayıp, satılanda sözleşme veya nitelik olarak bulunmaması gereken özelliklerinin bulunması veya bulunması gereken özelliklerinin bulunmaması olarak tanımlanmaktır. Ayıp maddi, hukuki, gizli veya veya ekonomik ayıp olarak ortaya çıkabilir. Buna göre;
Gizli ayıp ise satın alınan malın gözle anlaşılamayacak veya kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan ayıbı varsa gizli ayıp söz konusudur.
Ekonomik ayıp ise maldan yararlanma imkanını azaltan veya yok eden ayıp olarak nitelendirilir.
Hukuki ayıp ise mal üzerinde hukuken bir kısıtlamanın varlığıdır. İpotek, haciz, yakalma vs.
2) Araçta satıcının söylediğinden daha fazla veya daha ağır kusurların çıkması durumunda neler yapılabilir?
Kural olarak alıcıya yüklenen külfetler, satılanı gözden geçirme ve varlığı iddia edilen ayıpları satıcıya bildirme yükümlülükleridir. Alıcı, satın aldığı malı gözden geçirmek ve herhangi bir ayıbı farketmesi durumunda da bu ayıbı satıcıya bildirmekle mükelleftir. Böyle bir durumda vakit geçirmeksizin ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüsünüz. Bildirime rağmen zarar giderilmez ise kanunun tanıdığı seçimlik haklardan birini kullanabilirsiniz. Bunlar;
a)Sözleşmeden Dönme,
b)Ücretsiz Onarım,
c)Malın Ayıpsız Misli İle Değişimini İsteme,
d)Bedelde İndirim olarak sıralanmaktadır.
Satıcı, araçta ki ayıbı bilmese dahi ayıptan sorumludur.
3) Sıfır aracın satın alındıktan sonra sürekli arıza yapması veya ortaya çıkan arızanın giderilmemesi durumunda tüketicinin hakları nelerdir?
Bazı marka araçlarda bazı arızalar kronik olarak nitelendirilmekte, garanti kapsamı içerisinde servis tarafından arızalar giderilmektedir. Bazı durumlarda ise araçlarda üretimden veya parça montajından kaynaklı hatalar ortaya çıkabilmektedir. Bunlara örnek olarak, aracın yağ veya su eksiltmesi, vuruntulu çalışması, elektrik aksamında veya kaportada dökülme, çürüme gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Benzer arızalar aracınızda meydana geldi, aracınızı servise götürmenize rağmen sorun çözülmüyorsa bu durumda kanunun tanıdığı seçimlik haklardan birini kullanabilirsiniz. Bunlar;
a)Sözleşmeden Dönme,
b)Ücretsiz Onarım,
c)Malın Ayıpsız Misli İle Değişimini İsteme,
d)Bedelde İndirim olarak sıralanmaktadır.
4) Satıcı ayıp nasıl bildirilecektir?
Ayıp ihbarı sözlü ve yazılı olarak yapılabilir. İspatı daha güç olacağı için uygulamada yazılı olarak yapılmaktadır. Ayıp bildirimi noter ihtarnamesi, posta veya kargo yolu ile olabileceği gibi watsap kanalı ile de olabilmektedir.
5) Aracın satın alınırken ekspertiz yaptırılmaması durumunda hak talep edilebilir mi?
İkinci el araç satın alırken satıcı araçta bulunan tüm kusurları alıcıya bildirmekle mükelleftir. Bu bildirimin ispat hukuku açısından yazılı olması elzemdir. Yani araç alım-satım sitelerinin açıklama kısımları bu bildirimler için büyük önem arz etmektedir. Yani alıcının ekspertiz yaptırma gibi bir zorunluluğu bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle ekspertiz yaptırmamak araçta ortaya çıkabilecek gizli ayıpları kabul anlamına gelmemektedir.
6) Aracın satın alınırken, tramer sorgulaması yapılmaması ve araçta bulunan hasar kaydının sonradan öğrenilmesi durumunda satıcıdan hak talep edilebilir mi?
Yine yukarıda belirttiğimiz üzere alıcının tramer sorgusu yapma zorunluluğu da bulunmamaktadır. Aynı durum kilometre sorgusu içinde geçerlidir. Bununla beraber bazı durumlarda araçta hiçbir şekilde boya/değişen olmadığı durumlarda da kayıtlarda ağır hasarlı olarak gözükebilmektedir. Bu gibi durumlarda aracın sel hasarlı veya yürüyen aksamından alabileceği darbe kaynaklıda ağır hasarlı olabileceği unutulmamalıdır.
7) Satın alınan aracın kilometresinin düşürülmüş olmasının öğrenilmesi durumunda hak talep edilebilir mi?
Araçların kilometresinin aslına aykırı olarak düşürülmesi de gizli ayıp olarak nitelendirilir. Ayrıca kanunumuza göre de kilometre düşürmek suçtur. Bu durumda yetkili makamlara şikayet hakkınızın yanı sıra yukarıda belirttiğimiz seçimlik haklardan birini de kullanabilirsiniz.
8) Satın alınan aracın motorunun arızalı olması durumunda hak talep edilebilir mi?
Bazı durumlarda ikinci el araç satın alındıktan sonra alıcılar, motor arızası ile karşılaşabilmektedir. Böyle bir durumda arızanın hangi sebepten kaynaklandığına bakmak gerekecektir. Aracın anlık olarak susuz veya yağsız kalması da arızaya neden olabileceği gibi geçmişinde hatalı olarak yapılmış, tamiratlardan da kaynaklanabilmektedir. Anlık kullanıma bağlı olarak gerçekleşen bir arıza değilse, gizli ayıptan bahsedilecektir.
9) Aracın piyasa fiyatından daha düşük bedel ile satın alındığından dolayı alıcı sorunlu tutulmayabilir mi?
Aracın piyasa fiyatının altında satın alınması, alıcının ayıbı bildiği anlamına gelmez. Böyle bir durumda da talep hakkınız vardır.
10) Dava sürerken araç üçüncü bir kişiye satılabilir mi?
Evet, aracı satabilirsiniz fakat sözleşmeden dönme ve ayıpsız misli ile değişim hakkınızı kullanmış iseniz davanın niteliği değiştirilerek dava sonuçlandırılacaktır.
11) Ayıbın çok sonradan farkedilmesi durumunda hukuki durum nedir?
Satış tarihinden itibaren iki yıl geçmemiş ise talep hakkınız bulunmaktadır.
12) Neler gizli ayıp olarak sayılabilir ?
Gizli ayıbın kapsamı geniş olduğundan somut olaya göre değişkenlik gösterebilmektedir. Örnek kabilinden;
a)Aracın ruhsatta yazan motor numarası ile aslında olan motor numarasının birbiri ile tutmaması,
b)Şase numarasının değiştirilmiş olması,
c)Airbaglerin tamirli olması veya yataklarının boş olması,
d)Emniyet kemer fişeklerinin kaza nedeniyle çalışmaması,
e)Satıcının bilgilendirdiğinin dışında değişen parça boyalı parça bulunması,
f)Şase ve podyelerinin işlemli olması, sıkça karşılaşılan örneklerdir.
13) Araç satış bedelinin noter sözleşmesinde düşük gösterilmesinin hukuki durumu nedir?
Bu durum kesinlikle tavsiye edilen bir durum değildir. İspat açısından birçok zorluğu beraberinde getiren bir durumdur. Aracın bedelinin noter kayıtlarında düşük gösterilmesi durumunda bedelin banka aracılığı ile gönderilmiş olması önem arz etmektedir. Bedel nakit olarak satıcıya ödenmiş ise başka türlü ispat araçları aramak gerekecektir.
14) Araç satın alındıktan sonra hasar kaydı işlemesinin sebebi nedir?
Bazı durumlarda araç satın alındıktan sonra kayıtlarına hasar kaydı işleyebilmektedir. Sebebi ise aracın almış olduğu hasarın onarımını gerçekleştiren sigorta şirketinin aracın satın alındığı sırada hasar dosyasını kapatmamış olmasıdır. Bu süreç 15 ile 45 gün arası değişkenlik gösterebilmektedir. Bu nedenle dosyası henüz kapatılmayan araçların hasar kaydı satış tarihinde kayıtlarda görünmeyebilmektedir. Dosyanın kapatılarak onarımı gerçekleştiren şirketin Sigorta Bilgi Gözetim Merkezine bildirimde bulunmasına müteakip araca hasar kaydı işleyecektir. Bu durumda gizli ayıp olarak nitelendirilebilmektedir.
15) Satıcının binici veya galerici olması durumu değiştirir mi?
Bu durumda bazı seçimlik hakların kullanımı, davaya bakacak görevli ve yetkili mahkeme değişkenlik gösterecektir.
YASAL UYARI
İnternet sitemizde yer alan bilgiler SFM Hukuk ve Danışmanlık tarafından, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak yayımlanmıştır. İşbu internet sitesinde bulunan bilgi ve sair içerik hukuki tavsiye niteliği taşımamakta olup büromuz, ziyaretçilerin bu internet sitesine dayanarak gerçekleştirdiği işlemlerden , bu sitede yer alan hukuki nitelikteki her türlü bilgi, yazı ve sair içeriklerin doğrudan veya dolaylı olarak kullanılmasından dolayı oluşacak zararlardan hiçbir şekilde sorumlu değildir. Sitede yer alan bilgilerin izinsiz kullanılması yasaktır.