EYT(EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR) KAPSAMINDA HİZMET TESPİT DAVALARI
1)Hizmet Tespit Davası Nedir ?
Hizmet tespit davası, sigortasız çalıştırılan, sigorta girişleri kuruma bildirilmeyen ya da eksik bildirilen, sürekli çalışmasına rağmen işe giriş çıkış yaptırılan işçilerin işverenine karşı açabileceği davadır. Hizmet tespit davasının pozitif hukuktaki yasal dayanağını 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 86. maddesinin 9. fıkrası oluşturmaktadır. İlgili madde “Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır” hükmündedir.
2) EYT Nedir ? Şartları Neledir ?
Emeklilik şartlarından olan prim ödeme gün şartını doldurmasına rağmen kanunca aranan yaş şartını doldurmayan kişilerin oluşturduğu topluluktur.
Taslağa göre sigorta girişi 9 Eylül 1999 tarihinden önce 8.09.1999 ve öncesi için sigorta girişi olanlardan;
A)4A-SSK’lı olanlar;
– Kadınlar: 5 bin prim günü, 20 yıl hizmet süresi
-.Erkekler: 5 bin prim günü, 25 yıl hizmet süresi
B)4B-Bağkurlu olanlar;
-Kadınlar: 7 bin 200 prim günü, 20 yıl hizmet süresi
-Erkekler: 9 bin prim günü, 25 yıl hizmet süresi
-Kanun, 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi yapılanlar için geçerlidir.
3) Hizmet Tespit Davası Açılabilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
İşçi ile işveren arasında hizmet sözleşmesinin bulunması gerekmektedir.
İşçi hizmet ilişkisi kapsamında iş görme borcunu yerine getirmelidir.
İşçinin sigortasız çalıştırıldığının veya sigorta primlerinin eksik ödendiği durumunun SGK tarafından daha öncesinden tespit edilmemiş olması gerekmektedir.
4) Hizmet Tespit Davasında Hak Düşürücü Süre Var mıdır?
Hizmet tespit davası 5 yıllık hak düşürücü süreye tabidir. Bu süre işyerinde çalışmanın son bulduğu günden itibaren işlemeye başlar. Söz konusu süre hak düşürücü süre olup, hakim tarafından re’sen dikkate alınacaktır. Ancak 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olması kuralının istisnaları mevcuttur. Bunlar;
a)Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde sayılan ve Kurum’a verilmesi gereken belgelerden herhangi birinin kuruma verilmiş olması halidir. Söz konusu belgelerden birinin Kurum’a verilmiş olması halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir.( İşe giriş bildirgesi, Dört aylık sigorta primleri bordrosu, Aylık sigorta primleri bildirgesi, Sigortalı hesap fişi)
b)İşçinin işverenin yanında iş akdine tabi olarak çalıştığının tespit edilmesi halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir
c) Müfettiş durum tespit tutanağının bulunması halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir.
d) Sigortalının primlerinin kurumca tahsil edilmesi, imzalı ücret bordrosunda prim kesildiğinin belli olması ancak prim kurma yatırılmamışsa, işçilik alacaklarına ilişkin hizmet tespiti istenen döneme ilişkin kesin hüküm niteliğinde yargı kararının bulunmasıdır.
EYT’den faydalanabilmek için dava açmak isteyenlerin işten ayrıldıktan sonra “5” yıllık hak düşürücü süreyi geçirmiş olması halinde istisna durumlarının incelenmesi faydalı olacaktır.
5) Hizmet Tespit Davası ile EYT’den Faydalanabilir mi?
İşçi, yukarıda anlatıldığı şekilde sigortasız çalıştığı günlerin tespiti adına hizmet tespit davası açıp kazanırsa EYT’den faydalanabilecektir. Bunun için işçinin 8 Eylül 1999 öncesi 1 gün dahi çalışması, yıl ve prim koşullarını sağlaması gerekecektir. Ancak buradaki hizmet tespit davasında 5 yıllık hak düşürücü süre geçmiş olacağından hak düşürücü sürenin istisnalardan birinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
6) EYT’lilerin açacağı hizmet tespit davasının sonuçları nelerdir?
EYT’liler tarafından açılacak olan hizmet tespit davası sonucunda mahkemece tespit edilen prime esas kazanç üzerinden hizmetin tespit edildiği ayların tescili kanun gereği Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından resen yapılacaktır. Davalı işveren tarafından ise kararda belirtilmiş olan dönemlere ilişkin sigortalının aylık hizmet ve prim bildirgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmesi ve tahakkuk eden primin işçinin hesabına ödenmesi gerekecek, işçi açısından kazanılan süreler emeklilik hesabında prim gün sayısına ve sigortalılık süresine dahil edilecektir. Sadece sigorta primleri değil, bu süre zarfında geçen yasal faiz de işveren tarafından ödenecektir. İşçinin işe giriş bildirgesi tescili yapılmamış ise işveren tarafından bu tescilin de yapılması gerekecektir.